طبقه بندی موضوعی

وکالت در حقوق ایران

آثار عقد وکالت بین اصیل و ثالث

همان طوری که اشاره رفت وکیل وسیله اتصال رابطه حقوقی بین اصیل و ثالث است و بمحض اینکه چنان اتصالی حاصل می شود نقش او پایان می پذیرد و از صحنه روابط بین اصیل و ثالث خارج می شود و مثل این است که اصیل خود شخصاّ عقد را با ثالث منعقد کرده است .

مسئولیت اصیل در مقابل ثالث محدود می شود به قرار دادی که وکیل در حدود اختیارات خود از طرف اصیل با ثالث منعقد کرده است . در صورتی که وکیل خارج از محدوده اختیاراتی که اصیل به او داده است عمل نماید . آن عمل فضولی است و اصیل مسئولیتی ندارد مگر اینکه اصیل آن اقدامات فضولی و خارج از اختیارات را تنفیذ کند . در آن صورت اصیل مسئول خواهد بود . اختیارات وکیل نقش خیلی مهم و اساسی در حدود مسئولیت اصیل و وکیل در برابر ثالث دارد.

اینکه چه موقع اصیل مسئول است چه موقع مسئول نیست بستگی به این دارد که حدود اختیارات وکیل را ارزیابی کنیم . همانطوری که قبلا توضیح داده شد (رجوع کنید به حدود اختیارات وکیل) اختیارات وکیل به مواردی که در عقد وکالت تصریح داده شده است محدود نمی شود حدود اختیارات وکیل بستگی به موارد ذیل دارد:

-اختیاراتی که بموجب قرارداد وکالت به وکیل داده شده است .

-اختیاراتی که وکیل بموجب عرف محل یا حرفه دارا می باشد.

-اختیاراتی که وکیل بموجب قانون حائز است.

-اختیاراتی که وکیل بموجب قرائن و شواهد دارا است.

مسئولیت ثالث نیز نسبت به اصیل به قرارداد فی مابین آنها محدود می شود. ایفای مسئولیت ثالث در برابر اصیل از طریق وکیل زمانی نافذ و معتبر است که در حدود اختیارات وکیل باشد. مثلا اگر ثالث ثمن معامله را به وکیل تحویل دهد و این در حالی باشد که وکیل صریحا و ضمنا چنان اختیاراتی را نداشته باشد ثالث نمی تواند به آن استناد کند و خود را از مسئولیت مبری بداند.