- تعریف سرقت:
سرقت عبارت است از ربودن مال دیگری به طور پنهانی .
شرایط سرقت حدی: زمانی می توان گفت سرقت از نوع سرت حدی است كه دارای تمام شرایط زیر باشد شرایط و خصوصیات عبارتست از اینكه:
1- سارق به حد بلوغ شرعی رسیده باشد.
2- سارق در زمان سرقت عاقل باشد.
3- سارق با تهدید و اجبار(زور) وادار به سرقت نشده باشد.
4- سارق قاصد باشد، منظور آن است كه سارق قصد سرقت داشته باشد و از روی شوخی یا بیهوسی یا در حالت خواب مرتكب عمل نشده باشد.
5- سارق در زمان سرقت بداند كه مالی كه می رباید مال دیگری است، بنابراین اگر فكر كند دارد مال خود را بر می دارد سرقت محسوب نمی شود
6- سارق بداند كه ربودن (سرقت) آن مال حرام است.
7- صاحب مال، مال را در حرز قرار داده باشد: توضیح آن كه منظور از حرز عبارتست از محل نگهداری مال به منظور حفظ از دستبرد،مثلا قرار دادن پول در گاوصندوق.
8- مال مسروق(دزدیده شده) در حرز متناسب نگهداری شده باشد.
توضیح : باید مال در حرز متناسب باشد بنابراین اگر سارقی به خانه ای برود و در حیاط خانه میلیون ها تومان زیور آلات پیدا كند و آن را بدزد این سرقت، سرقت حدی نیست چرا كه محل نگهداری زیور آلات در حیاط خانه نیست. بنابراین هر مال باید متناسب با ارزششان در جای مناسبی نگهداری شود..
9- سارق به تنهایی یا با كمك دیگری هتك حرز كرده باشد.
توضیح: در سرقت حدی باید كسی كه مال را می رباید و كسی ك هتك حرز می كند یعنی حرز را می شكند یا باز می كند یكی باشد. بنابراین اگر حسن در گاو صندوق را باز كند و حسین پول و اموال گاوصندوق را بیرون آورد نه حسن و نه حسین هیچكدام شامل سرقت حدی نمی شوند ولی اگر هر كدام به تنهایی یا با هم در گاو صندوق را باز كنند و هم پول را بیرون آورند شامل سرقت حدی می شوند.
10- باید ارزش مال دزدیده شده به اندازه 5/4 نخود طلای مسكوك یا ارزش آن به مقدار آن باشد كه 5/4 نخود طلا می شود تقریبا 4/1 دینار. بنابراین اگر سرقت كمتر از این مقدار باشد سرقت، سرقت حدی نیست.
11- سارق مضطر نباشد: منظور آن است كه شخص سارق از روی ناچاری دست به دزدی نزده باشد بنابراین اگر سارق برای سیر كردن شكم خود چاره ای جز دزدی نداشته باشد سرقت او سرقت حدی نیست(بنابر قاعده الضرورات توبیح المحضورات).
12- سارق پدر صاحب مال نباشد. بنابراین اگر سارق(دزد) پدر كسی باشد كه دارد مال را از او می دزدد دیگر مشمول سرقت حدی نمی شود. پدر پدر نیز یعنی پدر بزرگ اگر از نوه خود مالی بدزدد شامل سرقت حدی نشده است بنابراین اگر پدر از فروند خود یا پدر بزرگ (پدر پدری) از نوه خود مالی را بدزدد حد سرقت بر او جاری نمی شود (بنابر قاعده فقهی انت و مالك لابیك).
13- سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد. بنابراین اگر بر اثر قحطی افراد مرتكب سرقت شوند سرقت حدی محسوب نمی شود.
14- حرز و محل نگهداری مال، از سارق غصب نشده باشد. اگر محل نگهداری و حرزی كه مال در آنها هست از سارق غصب شده باشد اگر سارق مال داخل حرز را بدزدد شامل سرقت حدی نگشته است.
15- سارق مال را به عنوان دزدی برداشته باشد. بنابراین اگر سارق بخاطر شوخی مال را برداشته باشد و قصد دزدی را نداشته بوده دیگر شامل سرقت حدی نیست.
16- مال مسروق از اموال دوستی و وقف و مانند آن كه مال شخصی ندارد نباشد بنابراین به سرقت از اموال دولتی و وقف شامل سرقت حدی نیست.
نكته اول: اگر سارق قبل از بیرون آمدن مال از حرز(محل مناسب برای نگهداری مال) دستگیر شود حد بر او جاری نمی شود و مشمول سرقت حدی نگشته است.
نكته دوم: هرگاه سارق پس از سرقت و قبل از اینكه شخص برود و شكایت كند مال را به صاحب مال پس گرداند سارق مشمول سرقت حدی نمی شود.
شرایط دیگر سرقت حدی: به غیر از 16 شرطی كه برای اجرای سرقت حدی بیان شد چند شرط دیگر نیز وجود دارد كه در زیر آورده می شود:
1- صاحب مال از سارق نزد قاضی شكایت كند. بنابراین اگر سرقت شاكی نداشته باشد شخص به مجازات سرقت حدی نمی رسد و فقط مجازات سرقت تعزیری بر او تحمیل می شود.
2- صاحب مال پیش از شكایت سارق را نبخشیده باشد.
3- قبل از اینكه جرم سرقت نزد قاضی ثابت شود مال مسروق از راه خرید و مانند آن به ملكیت سارق درنیاید.
4- صاحب مال پیش از شكایت مال را به سارق ببخشیده باشد.
5- سارق قبل از اینكه جرم سرقت ثابت شود توبه نكرده باشد.
نكته: گذشت شاكی بعد از ثبوت جرم موثر نیست و حد جاری می شود.