روش ادامه عملیات اجرائی (بعد از ابلاغ اجرائیه) مربوط به اسناد ذمه و اسناد كه در حكم آن است روش ادامه عملیات اجرائی (بعد از ابلاغ اجرائیه مربوط به اسناد رسمی لازم الاجرا و اسنادی كه در حكم اسناد لازم (1) الاجرا است،اعم از اینكه اجرائیه را اداره ثبت صادر كرده باشد یا دفاتر اسناد رسمی و یا ادواج و طلاق
روش عملیات اجرائی تا مرحله پایان اجرائیه و اخطاریه به بستانكار جهت اعلام طریقه و یا نحوه وصول طلب قبلاً شرح داده شد، اینك ادامه عملیات:
پس از وصول نامه بستانكار دایر به اعلام نحوه وصول، در ادامه عملیات اجرائی به تبعیت از درخواست بستانكار ممكن است سه حالت پدید آید:
اول- در خواست بازداشت اموال ومعرفی مزبور متعلق به بدهكار.
دوم- معرفی و تقاضای بازداشت اموال غیر منقول به بدهكار
سوم- معرفی وجه و اعمال منقول نزد شخص ثالث متعلق به بدهكار و در خواست بازداشت آن.
حالت اول- در صورتیكه مال منقول از طرف بستانكار معرفی و تقاضای بازداشت آن بشود در این صورت پس از وصول نامه بستانكار و ثبت در دفتر اندیكاتور و ارجاع آن به متصدی امر، جهت ضمیمه نمودن پرونده به بایگانی ارسال می شود بعد از پیوست نمودن پرونده متصدی مزبور دستور بازداشت اموال (فرم نمونه 7 ) منقول متعلق به بدهكار كه بوسیله بستانكار معرفی شده صادر و پس از امضای آن از طرف مسئول مربوطه از طریق دفتر، تسیلم مامور اجرا می گردد لازم به تذكر است چنانچه مال منقول مانند اتومبیل باشد مراتب به اداره شماره گذاری راهنمائی و رانندگی اعلام می گردد تا چنانچه اتومبیل مورد بازداشت به نام بدهكار شماره گذاری شده باشد مراتب بازداشت در پرونده مربوطه منعكس شود. همچنین در مورد بازداشت حق امتیاز تلفن، اجرا مراتب را به اداره تلفن مربوط جهت انعكاس در پرونده اعلام می نماید.
دستور بازداشت معمولاً در چهار نسخه تهیه می شود كه سه نسخه به مامور تسلیم شده تا به نماینده دادستان و مامور انتظامی(2) در صورت لزوم تسلیم نماید، بعد از تعیین هزینه كارشناسی یا ارزیابی وسیله رئیس ثبت در شهرستانها و رئیس اجرا در تهران ( ماده 110 آئین نامه اجرا) مامور اجرا به اتفاق بستانكار و نماینده دادستان و كارشناس یا ارزیاب و مامور كلانتری محل معرفی شده به محلی كه بستانكار معرفی می نماید مراجعه و در محل مامور اجرا پس از تحقیق محلی مبنی بر اینكه اموال تهیه شده متعلق به مدیون است و بازداشت آن از هر حیث بلااشكال است با رعایت فصل چهارم آئین نامه اجرا مربوط به بازداشت اموال منقول معادل طلب بستانكار و یك یا دو عشر اضافی (ماده 48 آئین نامه اجرا) (كه بوسیله كارشناس یا ارزیاب ارزیابی می شود) با قید مشخصات دقیق اموال مبادرت به بازداشت اموال می نماید. اموال مزبور به حافظ معتبری كه از بستانكار معرفی شده سپرده می شود ( ماده 49 آئین نامه اجرا) بدیهی است، جزئیات عملیات بازداشت در صورتمجلس بازداشتی كه در محل تنظیم می شود انعكاس می یابد، صورتمجلس بازداشتی (فرم نمونه8) باید دارای مشخصات دستور زیر باشد:
نشانی دقیق محلی كه برای بازداشت اموال مراجعه می شود و تاریخ تنظیم صورتمجلس بازداشتی و مستند دستور بازداشت.
مشخصات دقیق اموال و بهائی كه بوسیله كارشناس یا ارزیاب برای هر یك تعیین می شود.
1-با اینكه چك بانكی ویسله صاحب حساب تنظیم و امضاء می شود ولی طبق ماده یك قانون صدور چك مصوب سال 1355 چكهای صادره عهده بانك های كشور، در حكم اسناد لازم الاجرا می باشد،بدیهی است در هنگام صدور اجرائیه نسبت به چك مفاد قانون چك و آئ ین نامه اجرای مفاد اسناد لازم الاجرا می باشد، بدیهی است در هنگام صدور اجرائیه نسبت به چك مفاد قانون چك و ائین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب 1355 بایستی رعایت شود ضمناً فرم تقاضا نامه صدور اجرائیه چك جزء اوراق بهادار و چاپی است كه در اختیار سازمان ثبت است.فرم نمونه شماره 22)
2- در موارد بسته بودن درب یا عدم اجازه ورود به محلی كه اموال در آن قرار دارد حضور نماینده دادستان لازم
است.(ماده 47 آئین نامه ) و نیز حضور مامور انتظامی مربوط به مواقعی است كه حفظ نظم را ایجاب كند.
نام و نام خانوادگی و محل اقامت حافظ، نام و نام خانوادگی مامور اجرا و معترضین و نماینده دادستان و مامور انتظامی و كارشناس یا ارزیاب.
اظهارات مدیون یا اشخاص ثالث یا كسانی كه حضور داند با جهات رد یا قبول آن
صورتمجلس بازداشت اموال باید به امضای كلیه مامورین قانونی و حاضرین در جلسه برسد چنانچه بدهكار یا اشخاص ثالث دخیل از امضاء خودداری كردند مراتب استنكاف در ذیل صورتمجلس قید می شود.
اعداد مذكور در صورت مجلس با تمام حروف قید و چنانچه اشتباهی در هنگام تحریر پیش آمده باشد با توضیح لازم به امضاء حاضرین می رسد تصحیح می گردد.
از صورت مجلس بازداشتی به حافظ اموال و نماینده دادستان و نماینده كلانتری و بستانكار هر یك نسخه ای با اخذ رسید تسلیم می شود تا پایان عملیات بازداشتی مامور اجرا به اداره مراجعه و نسخه اصلی صورت مجلس بازداشتی را به مسئول اجرا تسلیم می نماید كه پس از پیوست نمودن پرونده و ارسال آن نزد متصدی پرونده ، متصدی مزبور با بررسی صورتمجلس بازداشتی چنانچه مدیون در محل در هنگام بازداشت حضور نداشته باشد اخطار نتیجه ارزیابی اموال را تهیه و پس از امضای مسئول مربوطه از طریق دفتر جهت ابلاغ به مدیون به مامور ابلاغ تسلیم می گردد. چنانچه مدیون در موعد مقرر به ارزیابی اعتراض داشته باشد بایستی اعتراض خود را ضمن تودیع هزینه تجدید كارشناس و ارائه فیش و بانكی آن تسلیم اجرا نماید (مواد105و 106و108و109و110 آئین نامه اجرا)
چنانچه پس از ابلاغ اخطاریه و عدم وصول اعتراض در مهلت مقرر از ناحیه مدیون ارزیابی قطعی تلقی و پس از قطعیت ارزیابی متصدی امر پیش نویس آگهی مزایده اول ( فرم نمونه 9) را تهیه می نماید.(بند ب ماده 111 آئین نامه) آگهی مزایده باید دارای مشخصات زیر باشد:
نوع اموال منقول بازداشت شده ، توصیف اجمالی آن، تاریخ، ساعت روز و محل فروش و قیمتی كه مزایده از آن شروع می شود.
جلسه مزایده- جلسه مزایده در تاریخ، روز، ساعت، محل مقرر در آگهی با حضور مامور اجرا و مسئول حراج و نماینده دادستان و در صورت لزوم مامور انتظامی تشكیل می شود. در جلسه مزایده معمولاً بستانكار یا بدهكار یا هردو ممكن است شركت داشته باشند. در روز مزایده، خریدار یا خریدارانی برای اموال مورد مزایده پیدا شد فروش مال از قیمت ارزیابی شروع شده و به كسی كه بیشترین قیمت را پیشنهاد كرد فروخته خواهد شد ، فروش مال نقدی است و در این صورت مامور حراج مبلغ فروش را بابت اصل طلب و نیم عشر اجرائی و حق حراج حق چوب حراج و حق حافظ اموال را نقداً اخذ و در صورتیكه فروش مال مورد مزایده نیاز به تنظیم سند انتقال اجرائی نداشته باشد، مال را تحویل خریدار داده و رسید در یافت می دارد ولی چنانچه مورد بازداشت مال منقولی مانند اتومبیل باشد كه پس از انجام تشریفات مزایده احتیاج به تنظیم سند در دفتر خانه اسناد رسمی داشته باشند پیش نویس سند انتقال اجرائی و اخطار حسن نیت (بند 230 مجموعه بخشنامه های ثبتی تا مهر 65) تهیه و پیش نویس مزبور جهت تنظیم سند انتقال اجرائی به دفتر خانه اسناد رسمی ارسال می شود. توضیح اینكه كلیه اقدامات انجام شده در جلسه مزایده در صورتمجلسی كه تنظیم می گرددمنعكس می شود، صورتمجلس مزبور به امضای مامورین قانونی و خریدار می رسد ر این هنگام مامور اجرا موظف است وجوه وصولی را فوراً به حساب مربوطه بانك واریز و فیش های آن را پیوست صورتمجلس نموده و به اجرا تحویل نماید در صورتیكه بستانكار خود خریدار اموال باشد اموال در ازاء طلب وی پس از پرداخت هزینه های قانونی با رعایت موارد فوق تحویل بستانكار خواهد شد.
دوم- در صورتیكه مال غیر منقولی متعقل به بدهكار از طرف بستانكار معرفی و تقاضای بازداشت آن بشود در این صورت پس از وصول نامه بستانكار متصدی مربوط با توجه به مواد 47و 48و 92 آئین نامه و رعایت فصل ششم آئین نامه اجرا دستور ارزیاب و بازداشت ملك و اینكه ملك در اجاره هست یا خیر را به مامور اجرا صادر و رونوشت آن را جهت اطلاع و اعلان جریان ثبتی ملك مورد نظر به واحد ثبتی مروبطه ارسال می نماید بدیهی مامور اجرا كه برای بازداشت و ارزیابی ملك و تعیین اینكه ملك در اجاره غیر هست یا خیر به محل وقوع ملك با حضور نمایندگان قانونی و كارشناس عزیمت و مراتب بازداشت و ارزیابی و چگونگی وضع اجاره را در صورتمجلسی كه در محل تنظیم می شود قید می نماید صورتمجلس مزبور (فرم شماره10) باید با توجه به مواد 92 و 47 و 48 آئیننامه اجرا تنظیم گردد. پس از تسلیم صورت مجلس بازداشتی بوسیله مامور به شعبه اجرا، مراتب بازداشت مالكیت مدیون با توجه به میزان دین به ثبت محل اعلام و نتیجه ارزیابی و بازدشت طی اخطاری به بدهكار ابلاغ می شود كه چنانچه به نتیجه ارزیابی اعتراض داشته باشد اعتراض خود را در موعد مقرر با توجه به مواد 105 و 106 آئین نامه اجرا تسلیم نماید و در صورت قطعیت ارزیابی و وصول پاسخ جریان ثبتی ملك و با توجه به مفاد صورتمجلس بازداشتی مامور اجرا توسط متصدی مربوطه پیش نویس آگهی مزایده تهیه می گردد. آگهی مزایده (فرم نمونه شماره (11) باید دارای مشخصات زیر باشد:
نام و نام خانوادگی مالك، محل و حدود و مشخصات و پلاك وتوصیف اجمالی، تعیین اینكه ملك در اجاره هست یا خیر، قیمتی كه مزایده از آن شروع می شود، ساعت و روز و تاریخ و محل مزایده- آگهی مزایده اینكه دارای مشخصات فوق است در روزنامه ای كه از طرف وزارت ارشاد اسلامی تعیین می شود درج و در مواعد تعیین شده منتشر خواهد شد علاوه بر آگهی مزایده مزبور آگهی الصاقی پشت سفید نیز چاپ و به محل وقوع ملك مورد مزایده و معابر عمومی و اماكن عمومی و تابلو اعلانات اداره بوسیله مامور اجرا الصاق خواهد شد و جهت اطلاع بدهكار و بستانكار و نمایندگان قانونی نسخی ارسال می شود. جلسه مزایده- جلسه مزایده با حضور مسئول اجرا و مسئول مزایده و نماینده دادستان و بستانكار و بدهكار چنانچه حاضر باشد در وقت و ساعت ومحل مقرر در آگهی تشكیل می شود مزایده مبلغ مندرج در آگهی شروع و به كسی كه در نتیجه پیشنهاد بالاترین قیمت خریدار واقع شد فروخته می شود پس از فروش وجه آن نقداً وسیل ه مسئول مزایده دریافت و بلافاصله بحساب بانكی مربوطه واریز و فیش صادر پیوست می گردد و صورتمجلس مزایده (فرم نمونه 12) وسیله مزایده تهیه و بامضاء مامورین قانونی حاضر و خریدار می رسد نسخه ای از صورتمجلس مزایده به هر یك از مامورین قانونی و خریدار تسلیم و رسید در یافت و سپس در دفتر اندیكاتور به دستور مسئول مربوطه ثبت و نزد متصدی مربوطه ارسال می گردد تا پس از صدور ابلاغ اخطار حسن نیت پیش نویس سند انتقال اجرائی بوسیله ممیز اجرا بشرح زیر تنظیم بشود. پیش نویس سند انتقال اجرائی شامل خلاصهای از جریان عملیات اجرائ با قید نام و نام خانوادگی بدهكار و بستانكار ( با مشخصات كامل) و محل اقامت آنها و حدود و مشخصات كامل ملك و محل وقوع ملك و قید اینكه در اجاره هست یا خیر؟ و مبلغ خریداری شده و قید وصول فیش وجوه وصولی اعم از اصل و نیم عشر اجرائی و حق حراج و غیره می باشد. پیش نویس سند انتقال اجرائی به امضای رئیس ثبت در شهرستانها و رئیس ثبت در شهرستانها و رئیس اجرا در تهران می رسد و پس از ثبت در دفتر اندیكاور جهت ثبت سند به دفتر خانه اسناد رسمی ارسال می گردد.
پس از تنظیم سند انتقال اجرائی چنانچه خریدار یا بستانكار خریدار تقاضای تحویل یا تخلیه ملك مورد انتقال را داشته باشد، پس از حصول در خواست مزبور دستور تخلیه یا تحویل حسب مورد به مامور اجرا صادر و تسلیم می شود و مامور اجرا موظف است با حضور نماینده دادستان و خریدار و عنداللزوم اممور انتظامی به محل وقوع ملك مورد انتقال عزیمت و ضمن تهیه صورتمجلسی ملك را تحویل یا حسب مورد تخلیه و تحویل خریدار نماید. مراتب تخلیه بوسیله خریدار در ذیل صورتمجلس یاد شده باید گواهی و به امضاء خریدار و نمایندگان قانونی و مامور اجراء برسد. پس از اقدام مزبور مامور اجرا صورتمجلس تخلیه و یا تحویل را به اجرا تسلیم می نماید تا وسیله ممیز اجرا ختم عملیات اجرائی منعكس و پرونده به بایگانی اجرا ارسال شود تا بایگان اجرا در دفتر مختومه ثبت و ضبط نماید.
سوم- در صورتیكه وجه نقد یا مال منقول معرفی شده نزد شخص ثالث باشد.(ماده 81 الی 91 آئین نامه اجرا) به در خواست بستانكار بازداشت نامه (فرم نمونه 13) خطاب به شخص ثالث و رونوشت آن بمدیون در 5 برگ وسیله ممیز اجرا یا متصدی مربوطه تهیه و پس از امضاء مسئول اجرا جهت ابلاغ به مامور اجرا تسلیم و مامور اجرا پس از مراجعه به محل اقامت شخص ثالث یك برگ بازداشت نامه را به روئیت شخص ثالث و بعد رونوشت آنرا به مدیون ابلاغ و در برگ ثانی رسید اخذ و مراتب ابلاغ را گواهی می نماید. شخص ثالث مكلف است از تاریخ ابلاغ ظرف پنج روز (ماده 86 آئین نامه اجرا)چنانچه منكر تمام یا قسمتی از وجه نقد یا اموال منقول نزد خود باشد به رئیس ثبت اطلاع دهد والا مسئول پرداخت وجه و یا تسلیم مال خواهد بود و به درخواست بستانكار در صورت عدو تودیع وجه یا تسلیم مال از اموال شخص طبق مقررات بازداشت خواهد شد. حال چنانچه شخص ثالث منكر وجود مال یا طلب متعهد نزد خود باشد،(ماده 86 آئین نامه اجرا) باید ظرف مدت مقرر مراتب انكار خود را به اجرا اطلاع دهد در اینصورت عملیات اجرائی نسبت به آن مال متوقف می شود ولی در صورتیكه وجود مال یا طلب وجه نقد نزد شخص ثالث به موجب سند رسمی محرز باشد(تبصره ماده87 آئین نامه اجرا) صرف انكار شخص ثالث مانع از تعقیب عملیات اجرائی نسبت به اموال یا وجه نقد نزد او نیست هرگاه بستانكار تقاضای حقوق و مزایا و دستمزدی كه متعهد از وجوه عمومی می گردد بنماید.(ماده 90 آئین نامه اجرا و بندهای آن) بازداشت نامه(فرم نمونه شماره 14) بوسیله متصدی مربوطه بعنوان حسابداری اداره متبوعه مدیون تهیه و به امضای مسئول رسیده و ارسال می گردد. پس از ابلاغ بازداشت نامه به مسئول حسابداری اداره مدیون، حسابداری مزبور موظف به كسر حقوق و مزایای مدیون خواهد بود.(ماده 91 آئین نامه اجرا)
بهمین ترتب در مواردیكه بستانكار برای استیفای طلب خود تقاضای بازداشت از موجودی حساب سپرده بانكی بدهكار را می نماید اقدام خواهد شد.(تبصره ذیل ماده 91 ائین نامه اجرا)